Aanspreekpunt integriteit

Wat

Een Aanspreekpersoon Integriteit binnen een sportclub (Club-API) is een laagdrempelig aanspreekpunt waarbij sporters, hun ouders, trainers, bestuurders of andere betrokkenen terechtkunnen met een vraag, vermoeden of klacht over seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Waarom

Het is belangrijk dat in sportclub een cultuur bestaat van openheid waar iedereen het gevoel heeft incidenten te kunnen melden. Het installeren van een club-API maakt het voor iedereen duidelijk waar hij of zij met een melding terecht kan, en verzekert een duidelijke en kordate opvolging van incidenten.

Taken van een Club-API

De Club-API luistert naar de vraag of het verhaal van een melder en verwijst hem door wanneer nodig of verleent advies bij de mogelijke vervolgstappen, zonder zich inhoudelijk in de zaak te verdiepen of aan waarheidsvinding te doen. Verder formuleert de Club-API adviezen over preventieactiviteiten binnen de sportclub en helpt het clubbestuur met het realiseren van deze initiatieven.

Aanspreekpunt en eerste opvang

De Club-API luistert naar het verhaal van de melder of vraagsteller, zonder de rol van hulpverlener op te nemen. Hij toont voldoende empathie, geeft de melder het gevoel dat er geluisterd wordt en stelt het verhaal niet in vraag. Iedereen in de club moet weten wie de Club-API is, hoe ze de Club-API kunnen bereiken en met welke vragen of boodschappen ze bij de hem of haar kunnen aankloppen.

Coördinatie van het handelingsprotocol en doorverwijzing

De Club-API neemt elke vraag of melding serieus. De Club-API start het handelingsprotocol op en zorgt ervoor dat de procedure gevolgd wordt: hij, eventueel bijgestaan door een noodteam, vormt zich een beeld van de situatie, schat de ernst in, en verleent de melder vervolgens informatie en advies of verwijst door. Bij vermoedens of aanwijzingen van ernstig grensoverschrijdend gedrag (rood of zwart) is het niet de taak van de Club-API om zelf hulp te verlenen of op onderzoek uit te gaan, maar verwijst hij door naar de Federatie-API en/of deskundigen (hulpverlening, politie en justitie …).

Preventie en ondersteuning clubbestuur In samenwerking met het clubbestuur zorgt de Club-API voor het bekendmaken van het bestaan en de rol van de Club-API, en voor bewustmaking in verband met de gedragscodes. De Club-API blijft op de hoogte van en geeft informatie en advies door aan het clubbestuur over seksueel grensoverschrijdend gedrag.

Rolafbakening: wat een Club-API niet is

• Een hulpverlener: start geen hulpverleningsproces en heeft geen beroepsgeheim.

• Een onderzoeksrechter: moet niet achter de feiten aangaan.

• Een journalist: moet niet iedereen informeren die nieuwsgierig is.

• Een bestuurder: heeft geen verantwoordelijkheid maar enkel een adviserende rol.

Discretieplicht Club-API

Wanneer een Club-API geconfronteerd wordt met een incident, is het belangrijk dat hij een zekere discretie in acht neemt.

Een Club-API moet kunnen luisteren en empathie tonen met het slachtoffer. Daarnaast dient hij/zij een vertrouwensrelatie te hebben met de bevoegde personen binnen de sportclub of de sportfederatie. Discretie is hierbij van groot belang.

Discretie betekent niet dat zaken geheim worden gehouden. Het betekent wel dat je voorzichtig bent met de informatie waarover je beschikt (geen informatie laten rondslingeren en vertrouwelijke of gevoelige informatie niet aan eender welke derde meedelen), dat je vooraf zorgvuldig afweegt welke informatie relevant is en wat kan of moet meegedeeld worden aan andere personen of organen van de sportclub of de sportfederatie die ter zake een bevoegdheid hebben. Het is immers belangrijk dat je je als Club-API gedraagt zoals elke andere, redelijke en voorzichtige persoon zou doen in dezelfde omstandigheden. Bij jouw beslissing als Club-API om bepaalde feiten waarvan je kennis hebt genomen aan te kaarten binnen de sportorganisatie, houd je rekening met (i) de ernst van de feiten op basis van de ontvangen informatie, (ii) het belang van de sportorganisatie dat erin bestaat de goede orde en correcte werking van de vereniging te verzekeren, (iii) het belang van het slachtoffer om het nodige begrip en bijstand te ontvangen en (iv) het belang van de vermeende pleger die ook recht heeft op verdediging en een vermoeden van onschuld.

Discreet zijn betekent ook dat je geen informatie verspreidt of meedeelt aan mensen die ter zake geen beslissingen kunnen nemen of geen bevoegdheid hebben. Roddelen en het verspreiden van geruchten zijn volledig uit den boze!

Wie inzake seksueel grensoverschrijdend gedrag precies een bevoegdheid heeft in de sportorganisatie, verschilt in elke sportorganisatie (het kan bijvoorbeeld gaan om één of meerdere leden zijn van de raad van bestuur, een directeur, één of meerdere leden van de ethische commissie, etc.). Informeer je op voorhand bij de sportorganisatie en de sportfederatie wie ter zake bevoegd is en kom tot concrete afspraken ter zake indien deze nog niet zouden bestaan, zodat je weet tot wie je je als Club-API binnen de sportorganisatie kan richten. Zorg ervoor dat de persoon aan wie je informatie meedeelt zich ook discreet opstelt, zeker wanneer dit de wens is van het slachtoffer.

Discreet zijn is uiteraard niet hetzelfde als geheim houden. Het is zeker niet de bedoeling dat een Club-API alles voor zichzelf houdt. Een Club-API is niet gebonden door het beroepsgeheim.

Wanneer je als Club-API geconfronteerd wordt met ernstige feiten die je voldoende bewezen acht, kan er beslist worden om hiervan aangifte te doen bij de politie. Raadpleeg waar mogelijk eerst de verantwoordelijken binnen de sportorganisatie. Een gezamenlijke beslissing om een klacht neer te leggen bij de beslissing draagt de voorkeur weg.

Als je zelf getuige bent van feiten van grensoverschrijdend gedrag die zich op dit moment voordoen, dien je het slachtoffer alle nodige hulp te verlenen, rekening houdend met je kennis en kunde. Dit kan erin bestaan dat je het slachtoffer opvangt, de nodige eerste hulp bij ongevallen aanbiedt of onmiddellijk gespecialiseerde hulpverlening zoekt, dan wel de hulpdiensten/ veiligheidsdiensten contacteert.

Vuistregels

• Discretie is geen geheimhouding. Discretie betekent dat je zorgvuldig bent met gevoelige informatie en dat je goed overweegt aan wie je deze informatie meedeelt.

• Deel enkel informatie mee aan de personen of instanties binnen de sportorganisatie die ter zake bevoegd zijn.

• Weet tot wie je je kan richten binnen de sportorganisatie. Zorg ervoor dat hieromtrent op voorhand duidelijke afspraken gemaakt zijn. Deze personen of instanties dienen zich tevens discreet op te stellen.

• Hou rekening met alle betrokkenen en belangen.

• Een slachtoffer wil erkend worden en gehoord, maar wil tegelijk zijn of haar privacy gerespecteerd zien.

• Een vermeende pleger heeft recht op verdediging, en zijn of haar schuld is pas een feit nadat er een bekentenis is of een uitspraak. Dus ook het recht op privacy en het recht op verdediging mag niet worden geschonden.

• Een sportclub wenst haar interne werking en goede orde te verzekeren.

• Wanneer je zelf getuige bent van strafbare seksuele misdrijven, dien je het slachtoffer alle hulp te bieden die je op dat moment redelijkerwijze kan bieden.